2. sınıf, 1. dönem, AKTS: 6 kredi, GÜZ

İLH2001: Ders Sunumu 02: Lokman Suresi Tefsiri (Prof. Dr. Fatma Asiye ŞENAT)

Lokman Suresi

Sevgili Öğrenci Arkadaşlar, Lokman Suresini konu edinen 2.üniteyle ilgili faaliyetlerimiz bittiğinde;
●Kur’an’ın nispeten kısa ama özellikle mümin ahlakı-kişiliği hakkında derin bilgiler sunan bir suresini yakından tanımış olacağız.

Lokman Suresi 1.Ayet:

Elif-Lam-Mim (Huruf-u Mukattaa): Bu harfler, 27’si Mekkî, 2’si Medenî olmak üzere toplam 29 surenin başında yer alır. 28 harfli Arap alfabesinin yarısı bu terkiplerin içinde farklı formlarla yer alır. Toplam 13 farklı form vardır. 1 ila 5 harften oluşur. Bazı sure başlarında tek başına ayet sayılır, bazen de ayetin bir parçası kabul edilir.

Huruf-u Mukattaa ile başlayan surelerde bu harflerin hemen ardından vahiyle ilgili ayetler yer alır (Meryem, Ankebût, Rûm hariç,). Huruf-u Mukattaanın ne manaya geldiği, tefsir tarihinin en çok tartışılan konularından biri olmuştur. Bu harflere kırka yakın mana verilmiş olmakla birlikte bunların doğruluğuna dair ne Kur’ân’da ne de Sünnet’te kesin ve sahih bir delili bulunmaktadır.

Hurufu mukattaa ile ilgili bilgi içeren tek bir sahih hadis vardır, onda da bu harflerin anlamıyla ilgili bir veri yoktur. Hz.Ebu Bekir’e nispet edilen bunların Kur’an’ın sırlarından olduğu yolundaki görüş şu hükümle birleşmiştir: Bunlarla ne kasdettiğini en iyi Allah bilir.

Ehl-i sünnetten bazı gruplar, bu hükme bağlı kalarak huruf-u mukattaa hakkında hiç konuşmamış, az önceki hükmü tekrarlamayı yeterli görmüştür. Diğer bazı gruplar ise ilgili hükme bağlı kalmakla beraber “En doğrusunu Allah bilir” kaydını düşmeyi ihmal etmeden bazı görüşler beyan etmişlerdir. Özellikle son yıllarda bunların Kur’an icazının bir göstergesi olduğu görüşü daha çok dillendirilir olmuştur.

Lokman Suresi 2-5. Ayetler:Kur’an ve Ona Bağlı Olanların Özellikleri:
Kur’an-ı Hakîm: Her hükmü tam yerinde olan, ince ve derin anlamlar içeren Kur’an.
Kur’an rehberdir, rahmet vesilesidir. Kime? Muhsinlere. İhsan kelimesinin kökü, h-s-n’den gelir. Güzel davranma, iyilik yapma anlamına gelir. Bir de Cibril hadisinin işaret ettiği üzere Allah’ı görüyormuşcasına yaşayanlar, kulluk edenler de “muhsin” olarak tanımlanır. Bu surede muhsinlerin 3 özelliğine yer verilmiştir: Namaz kılmak, zekat vermek, Ahirete kesinkes inanmak. Bu üç özellik, birbirini destekler, pekiştirir, geliştirir. Bu özellikleri bihakkın taşıyanlar, dosdoğru yolda olanlardır. Onlar kurtuluşa erecek olanlardır.

Lokman Suresi 6-9. Ayetler: İnsanların Tercihleri ve Sonuçları: Kur’an’a tabi olmanın anlamı surenin ilk ayetlerinde açıklandıktan sonra bu gerçeğe gözlerini yummayı tercih edenlerin durumu anlatılır: Amaçları kendileriyle beraber diğer insanları da doğru yoldan saptırmak ve o doğru yolu bir alay konusu haline getirmektir. Bunun için yaldızlı sözler uydurur, çok bilmiş bir eda içinde boş boş konuşurlar. Ayetleri hiç duymamış gibi davranmayı tercih ederler. Bunların akıbeti, küçük düşüren, korkunç bir azaptır. Madalyonun öbür yüzünde ise inanan ve bunu doğru, güzel eylemlerle destekleyenler vardır. Onların akıbeti ise sonsuza dek kalacakları cennettir. Allah Azizdir, Hakimdir.

Lokman Suresi 10-11. Ayetler: Tabiat ve İnsana Fısıldadıkları: Gökyüzü, yeryüzü, dağlar, bütün canlılar, yağmur, çift çift yaratılan bitkiler… Bütün bunları yaratan Allah’tır. Hiçbir şey yaratamayan tanrılık iddiasında mı bulunacak ya da ona tanrı muamelesi mi yapılacak? Müşrik mantık (zulüm) tutarlılık aramaz. Düşüncelerin, görüşlerin onun çıkarları için uyumlu olması, onu sahiplenmesi için yeterlidir.

Lokman Suresi 12-19. Ayetler: Hikmetli Öğütler: Hz. Lokman’a hikmet verildi. Hikmet, her işi yerli yerince yapmayı, görmeyi, düşünmeyi sağlayan derin kavrayıştır. Bu özelliğe sahip olanlar, dünyada istikametlerini bulurlar. Oysa bağlantıları kurarak düşünemeyenler, sonuç çıkaramayanlar, bir anlamlı sona işi vardıramazlar. Şükür X Nankörlük = İman X Küfür, inkar
Hz. Lokman’dan oğluna öğütler
1.Şirk koşma. Şirk büyük bir zulümdür.
2.Seni şirke zorlayan yönlendiren ana-babanla bile iyi geçin. (Çünkü onlar sana çok emek verdi.)
3.Bil ki; toz zerresi kadar bir şey bile Allah’ın mülkünde asla kaybolmaz. (Hiçbir iyilik ya da kötülük bir gün gelir, karşına çıkar.)
4.Namazını kıl, doğru olanı (maruf) yaygınlaşması için uğraş, kötülüğü engellemeye çalış, (emr-i bi’l-maruf, nehy-i ani’l-münker), başına gelen olumsuzluklara sabret.
5.Kibirlenme, böbürlenerek yürüme. Allah böylelerini sevmez.

6.Alçak sesle nazikçe konuş. Zira en kötü ses… Kimin sesi?:))) O sesi ona veren kim?

Lokman Suresi 12-31. Ayetler: İman-İnkar, Bakış Açıları, Söylemler: Allah bütün mahlukatı büyük bir düzen içinde yaratandır. Nimetlerini maddi-manevi, açıkça ya da örtük şekilde üzerinize yağdırandır. Bunu fark eden zaten iman eder. Görmeyi istemeyen ise bin dereden su getirir.“Atalarımız bize böyle öğretmedi” der.

“Yeri göğü kim yarattı peki? diye sorsan Allah der ama bunun gereğini yerine getirmez. Bunlar kendilerine verilen ömür boyunca yaşar giderler ama arkada büyük bir azap onları bekler. Onların durumunu gören inanan elbette üzülür ama kendini heder etmemek gerekir, zira herkes tercihlerinin sonucunu yaşayacaktır. Allah’a teslim olanlar, sapasağlam bir kulba yapışmış demektir. (Muhsin vurgusu)

Allah her şeyi yaratan, yaşatandır. Varlık adına her ne varsa O’na aittir. Bütün ağaçlar kalem, bütün denizler ve daha fazlası da mürekkep olsa Allah’ın sözleri bitmez. Allah Aziz’dir, Hakîm’dir.
Ölümden sonra dirilişe kısa bir atıf: Bütün bu varlıkları yaratıp yöneten Allah açısında ilk yaratma ile yeniden diriltme açısından bir’le çok arasında hiç fark yoktur. Allah Semi’dir, Basir’dir. Gece-gündüzün ard arda gelmesi, güneş ve ayın düzeni de buna bir anlamda tanıklık eder.
Lokman Suresi 32-34.Ayetler: Allah’ın Bilgisi-Mugayyebat-ı Hamse: İnsan dara düşünce hemen rabbine yönelir ama sıkıntı geçince kimi sözünü tutmaz. C-H-D kökü ve düşündürdükleri.
Bütün insanlığa çağrı: Rabbinize karşı gelmekten sakının. Babanın evladına, evladın babasına hiçbir fayda sağlayamayacağı Kıyamet gününden korkun (ve bu korkunun gerektirdiiği şekilde davranın.) Dünya hayatı sizi aldatmasın. (Şeytan) sizi Allah’ın rahmetiyle kandırmasın.

34. Ayet: Mugayyebât-ı Hamse -Mugayyebât-ı Selase diyebilir miyiz?

Canlı Ders: Aşağıdakilerden hangisi Hz.Lokman’ın oğluna öğütleri arasında yer almaz?
A) Şirk koşmaması
B) Ebeveyne iyi davranması
C) Namaz kılması
D) Allah’ı çok zikretmesi
E) Kaba saba konuşmaması
Canlı Ders: Surede yeryüzündeki bütün ağaçlar kalem, denizler mürekkep olsa bile tükenmeyeceği bildirilen aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir?
A) Allah’ın ilmi
B) Allah’ın rahmeti
C) Allah’ın sözü
D) Allah’ın hikmeti
E) Allah’ın yaratması
Canlı Ders: Aşağıdakilerden hangisi surede zikri geçen mugayyebat arasında zikredilmemiştir?
A) İnsanın nerede öleceği
B) İnsanın ne zaman öleceği
C) Rahimde olup biten
D) Yarın ne olacağı
E) Ahiretin ne zaman kopacağı
Kendimizi Sınayalım: Aşağıdakilerden hangisi ‘muhsin’in özelliklerinden biri değildir? (‘muhsin’ kelimesinin geçtiği ayetleri tekrar dikkatlice okuyunuz)
a. Namaz kılması
b. Zekat vermesi
c. İyiliği emretmesi, kötülükten sakındırması
d. Kur’an okuması
e. Ahirete inanması
Kendimizi Sınayalım: Aşağıdakilerden hangisi sadece Allah’ın bilgisi dâhilindedir? (son ayeti tekrar dikkatlice okuyunuz.)
a. Yağmurun ne zaman yağacağı
b. İnsanın nerede ve ne zaman öleceği
c. Rahimlerdekinin cinsiyeti
d. Güneşin ne zaman doğup batacağı
e. Yanlışlıkların cezasız kalmayacağı
Kendimizi Sınayalım: Aşağıdakilerden hangisi Lokman’ın çocuğuna verdiği öğütlerden biri değildir(özeti tekrar inceleyiniz)
a. Namazı kıl.
b. Allah’a ortak koşma.
c. İsraf etme.
d. İnsanlardan yüz çevirme.
e. Başına gelene sabret.
Kendimizi Sınayalım: Lokman’a hikmet niçin verilmiştir? (12. ayeti tekrar gözden geçiriniz.)
a. Şükretmesi için
b. İlim öğrenmesi için
c. İnsanlara tebliğ etmesi için
d. Öğüt vermesi için
e. Övünmesi için
Kendimizi Sınayalım: Aşağıdakilerden hangisi ana-babaya itaat edilmemesi gereken durumlardan biridir? (15. ayete tekrar bakınız)
a. Zorla namaz kıldırmak istemelerinde
b. Dürüst olmasını öğütlediklerinde
c. Kur’an okumaya zorladıklarında
d. İman etmesini öğütlediklerinde
e. Şirke zorladıklarında

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir