Ekonomide bazen iniş ve çıkışlar her toplumda görülmüştür. Kendi geçmişimizi incelersek
1 Osmanlı Lirası: 4,36 $ (1914)
1 Türk Lirası: 1,68 $ (1923)
Aynı bilgiyi TL bazında yazalım. 2023 Haziran ayında güncel TL kur ile:
1 Osmanlı lirası= 103 TL (1914)
1 Türk Lirası= 1 TL (1923)
Görüldüğü gibi 9 sene içinde imparatorluk rejiminden cumhuriyet rejimine geçiş yapıldı.
Peki 102TL’ye ne oldu? Yaygara çıkarmak yerine konuyu anlamak ve çözümler üretmek gerekir. Geçmişte de olduğu gibi 2,68$’lık ani değer kaybı olduğu halde millet hala birlik beraberlik içindeydi ve hiç kimse Atatürk’e laf etmemişti. Şimdi de siyasi görüşünüz ne olursa olsun böyle ekonomik buhranlarda milletin ağlayıp sızlaması ve negatif paylaşımlar yapması, hükumetin eleştirilmesi size fayda sağlamayacaktır. Bilakis ülkenin aleyhine sonuç doğurur. Yerli veya yabancı potansiyel yatırımcıları kaybetmiş olursunuz. Borsa çökmeye başlar.
Sağlam bir Türk iseniz yapılması gereken adımlar şöyledir.
- Tedbirli olmak. Evet 2023 ekonomik buhranı sadece Türkiye’de yaşanmıyor. Şu an küresel çapta yani bütün dünyada ekonomik bir çalkantı yaşanmaktadır. Bu yüzden global analizler iyi incelenmeli, olası kıtlık ihtimalini veya fiyatların daha da yükseleceği ihtimalini düşünerek belli stoklamalar yapılmalıdır.
- Paranız varsa krizler yatırım için fırsat olabilir. Bu nedenle ümitsizlik yerine çevredeki avantajları görmeyi deneyin.
- TL kullanımına teşvik edici olun. Euro dolar kullanmayın. Çünkü bir para ne kadar az kullanılırsa değeri düşer. Örneğin konut satışını ele alalım. Yabancı birine ev satarken TL olarak ödemesini isteyin. Böylece dolar ve euro değeri aazalır. TL ise değer kazanmaya başlar. Çünkü paralarıyla TL almak zorunda kalırlar. Türkiye’ye değer veren vatansever kişiler ödeme olarak TL tercih etmelidir. Halkımız hem euro, dolar saklayıp hem de neden TL değer kaybediyor diyorlar. Bu kısır döngü bir hatadır. Krizin süresini uzatacaktır.
- Dinamik ve köklü çözümler. Bu adım ise sıradan halk için değil hükumette olan kişilerin çalışması gereken konudur. Bildiğiniz gibi dünyada lira kullanan son üç ülke bulunmakta. Suriye, Türkiye, Lübnan. Bu üç ülkenin de durumu iyi değil. Batı ülkelerin ayakta durmasını sağlayan şey ortak bir para birimine karar verip bu parayı kullanmak olmuştu. Uluslararası ticaretlerimizde kullanılan para Amerikan doları veya Euro’dur. Çünkü TL’nin başka ülkelerde kullanım alanı yok. Öyle bir adım atılmalıdır ki Turan ülkeleri olsun, bazı Arap ülkeler olsun bir şekilde bizler de tek bir para birimi seçip paraya değer kandırabiliriz. Şu an varsayım olarak Dinar diyelim. Dolar, Euro, Dinar gibi küresel ekonomi parası oluşumu artık bir zorunluluktur, gerekliliktir. Çünkü ekonomistler bilir ki bir para ne kadar çok kullanılırsa değeri o kadar artar. 10-15 ülkenin ortak kullandığı bir para birimi ise kolay kolay çöküş yaşamaz. Tam tersi değeri yükseldikçe yükselir. Farklı ülkeler tarafından da kullanıldığı takdirde gücüne güç katacaktır.
Yineleyelim. Ekonomik kriz şu an dünyanın her yerinde var. Sadece Türkiye’de değil. Hatta dünyada refah seviyesi en iyi olan 3 ülkeden biri olan Norveç’in market fiyatlarına bakmak isterseniz tıklayın.